تطهیرقلب، شرط تاثیر طاعات

بسم الله الرحمن الرحیم

 

مرحوم نراقی(قدس سره) می­فرماید: اخلاق ناپسند در قلب، مزرعه معاصی است. هرکس قلبش را از این اخلاق مذمومه پاک نکند، طاعت­های ظاهری برای وی اثری نخواهد داشت. چنین فردی نماز می­خواند اما پاسخی از جانب خداوند نمی­آید، روزه می­گیرد اما اثری در حال او ندارد. چرا؟ چون اساس، تطهیر قلب است. یکی از علمای اخلاقی می­فرماید: اگر می خواهید درب تمام خیرها را به روی خودتان ببندید متکبر شوید و اگر می خواهید درب تمام خیرها را به روی خودتان باز کنید متواضع شوید. چه تعبیر زیبایی است.

امام صادق علیه السلام فرمودند: «مَن تواضَعَ لِلّه رَفَعَهُ اللّه و مَنْ تَکَبَّرَ وَضَعَهُ اللّه »[1]؛ هر کسی برای خدا فروتنی کند، حق تعالی او را بلند گرداند و هر که تکبّر کند، خداوند او را پست کند!

اگر طاعاتی که خداوند برای تطهیر انسان قرار داده است انسان را از ناپاکی تمیز کرد، انسان سال به سال پاکتر می شود. امسال کمی پاک می شود سال بعد هم کمی تطهیر می­شود و هر روز نسبت به دیروز پاک­تر می­شود. در روایت است هرکس یک عیب خود را برطرف کند، خداوند ده عیب او را به او نشان می­دهد و اگر ده عیب خود را اصلاح کند، خداوند صد عیب او را به او نشان می­دهد تا اصلاح کند. حضرت می فرمایند: مواظب باش دو روزت مساوی نباشد. اگر تو حرکت کنی خداوند هم حرکت خواهد کرد. در روایت هست که خداوند می فرماید: «من یتقرب الى شبرا اتقرب الیه ذراعا، و من تقرب الى ذراعا اتقرب الیه باعا، و من اتانى بمشى اتیته هرولة»[2] اگر تو به سوی من یک وجب حرکت کنی من یک ذراع به سوی تو خواهم آمد. و اگر یک ذراع بیایی من یک باع[3] به سوی تو خواهم آمد و هرکس با راه رفتن عادی به سوی من بیاید من با هروله به­سوی او خواهم آمد.

یکی از علما می گوید: در نجف، در حرم حضرت کشفی به من دست داد. دیدم شخصی دستش را دراز کرده به حضرت می گوید: بِده! و ایشان می دهند. باز هم می­گوید: بِده! بازهم حضرت می­دهد. به کم قانع نبود.

گمان مبر که به پایان رسید کار مغان      هزار باده ناخورده در رگ تاک است[4]

آن­قدر آن مرد از حضرت علی علیه السلام خواست تا اینکه حضرت دست او را گرفت و در آن طرف ضریح کنار حوض کوثر نشاند.

به حضرت علی علیه السلام گفتند: آیا تو ساقی کوثر هستی؟ حضرت فرمودند: من در دنیا هم، ساقی هستم.

[1] - اصول کافی ج 2 ص 122 همچنین این حدیث در نهج الفصاحه از پیامبر اکرم 6 نیز روایت شده است.

[2] - مستدرک الوسائل ص297 و همچنین صحیح بخارى ج 9 ص 148 کتاب توحید/ صحیح مسلم ج 8 ص 67 کتاب الذکر/ سنن ابن ماجه ج 2 ص 1255 کتاب ادب

[3] - در لغت نامه مجمع البحرین معنای کلمه باع این چنین بیان شده: قَدرُ مَدِّ الیَدَینِ یعنی به اندازه دو دست باز

[4] - اقبال لاهوری